Kriegerdenkmal - pomnik pamięci poległych w Wielkiej Wojnie.

 Arnsdwalde Kriegerdenkmal 1914 - 1918

Chyba jedyny element przedwojennego Choszczna zachowany w niezmienionym stanie do dziś. Główna bryła pomnika, wygląda identycznie jak przed 66 laty.Z jedną oczywiście różnicą.W centralnym miejscu zamiast symbolicznego hełmu, znalazła swoje miejsce figura Matki Boskiej Fatimskiej.

Od strony ul. Piastowskiej

Zdjęcie wykonane przed rokiem 1928.

 Dzisiaj też można spotkać tu łabędzie

Dla porównania, zdjęcie bardzo podobnego w konstrukcji pomnika w miejscowości Drawsko Pomorskie -  dawne Dramburg .

Od czasów powstania parafii pw. błogosławionej Królowej Jadwigi  pomnik i jego otoczenie stało się wyjątkowo zadbane.

Zdobienia filarów zachowały się w niezmienionym stanie. Kiedyś, na wewnętrznej ich stronie wisiały tablice z nazwiskami poległych żołnierzy.

Końska czaszka ?

Choszczeński cmentarz.

Ocalałe poniemieckie nagrobki policzyć można na palcach jednej ręki.
Dziejowa  sprawiedliwość zmiotła wszystkie inne z powierzchni ziemi i zastąpiła grobami dzisiejszych mieszkańców.
Te, które pozostały,  ciężko dzisiaj zobaczyć i ja w swoich wędrówkach po cmentarzu zdołałem  odnaleźć tylko kilka.

 Na płytach widoczne ślady odłamków.

Kaplica cmentarna - jej wygląd prawdopodobnie niewiele od czasów niemieckich się zmienił.

Pamiątkowy Kamień poświęcony przedwojennym mieszkańcom Arnswalde ( rewers )

Awers

Do dziś ktoś o te nagrobki dba.
Herr Knoll według książki adresowej z roku 1925 zamieszkiwał na Banhofstrase  45, czyli   dzisiejszej  ulicy Wolności.

Heinrich Sanet właściciel fabryki maszyn i odlewni żelaza (Maschinen Fabrik und Eisengieserei ) mieszczącej się na dzisiejszej ulicy Wolności ( dawniej Banhoffstrasse 26 / 27 ) mieszkający w roku 1925 przy ul. Muchlenweg.

 Nagrobek Herr Spiegla miał niestety mniej szczęścia

Max Spiegel, urzędnik pocztowy (Oberpostsekretar ) mieszkający przy ulicy Am Markt 7 ( dzisiejszy Rynek )

 I tu ciekawostka. Przedwojenny pomnik nagrobny małżeństwa Michalskich, z napisami w języku polskim. Chyba dzięki temu, zachowany w stosunkowo dobrym  stanie do dziś.

 Odrobinę sfatygowana przez czas,  przedwojenna metalowa brama wiodąca na cmentarz.

 Gdyby nie widniejące w głębi garaże i sklepik z kwiatami, wygląd wjazdu na cmentarz nie jest zmieniony od lat czterdziestych ubiegłego wieku.

Moje miasto.

                                       Choszczno 359 lat  temu

No cóż. Miasteczko jak miasteczko. Prowincjonalne, zapyziałe, wyludnione i smutne.Nic tu się nie dzieje dzisiaj i generalnie nie wiele działo w przeszłości.
Podobne dziesiątkom innych na Pomorzu Zachodnim, ale na swój sposób wyjątkowe dla mnie, bo jest miejscem mojego urodzenia i miejscem z którym związałem swoje życie.
Od dziecka interesowała mnie jego przeszłość, ale nie w sensie wydarzeń historycznych, tylko tego jakie było kiedyś.Jacy żyli w nim ludzie, kim byli, co robili, jak i gdzie mieszkali.
Niestety, ale prawie nic z tej przedwojennej przeszłości nie można już dzisiaj zobaczyć.Druga Wojna panoszyła się tutaj wyjątkowo silnie i z dawnej zabudowy pozostały jedynie mizerne szczątki.Różne źródła podają różne dane, ale generalnie twierdzi się, że zniszczeniu uległo około 85 % choszczeńskich budynków a nawet podaje się ich dokładna liczbę - 1345.
Jak było naprawdę, nie dowiemy się już chyba nigdy. Wiele zdatnych do odbudowy budynków, na czele z kościołem katolickim, rozebrano ponoć w ferworze zdobywania cegły na odbudowę Warszawy. Inne, nie remontowane z powodu powojennej biedy, z biegiem lat rozpadły się same.
Te, które pozostały można w zasadzie policzyć na palcach, a takich które  trwają w niezmienionej od ponad sześćdziesięciu lat postaci, jest jeszcze mniej.
Chciałbym do nich dotrzeć, zarejestrować ich dzisiejszy wygląd i porównać go z tym jak wyglądały dawniej.
Jest to o tyle trudne, że przedwojennych fotografii Choszczna jest naprawdę niewiele, wszystkiego może kilkadziesiąt.Trochę starych pocztówek i odrobina prywatnych zdjęć.
Zastrzegam oczywiście, że nie jest moim celem odkrywanie  a tym bardziej poprawianie historii mojego miasta.Brak mi do tego kompetencji, czasu i źródeł. Chciałbym po prostu porównać wygląd tego co było dawniej z wyglądem tego co pozostało dziś. To wszystko. 


Choszczeński Świat sprzed 23 lutego 1945 roku jest już dzisiaj wyjątkowo ubogi.
Popatrzmy ;)